Slaapproblemen
“Janneke blijft niet in bed liggen bij het slapen gaan en krijgt een huilbui wanneer ik het licht uit doe.”
Observeren
Janneke is 3 jaar met een normale motorische- en taalontwikkeling.
Sinds 4 maanden is Janneke dag en nacht zindelijk.
Janneke bedekt soms haar oren, bijvoorbeeld wanneer mensen door elkaar praten, bij winderig weer en wanneer de microgolf werkt.
Janneke komt steeds weer uit bed wanneer mama haar net ingestopt heeft.
Janneke houdt van het moment van het instoppen. Vooral wanneer mama de dekens stevig insteekt.
Janneke komt het makkelijkst tot rust met een dagelijks ritueel: een warm badje, tandjes poetsen, verhaaltje lezen, knuffel goed leggen en toestoppen.
Wanneer mama het licht uit doet, begint Janneke te huilen en roept steeds weer “pie-pie-pie”.
Als mama dan toch weggaat, komt Janneke steeds weer uit bed en zegt “pie-pie-pie”. Het lijkt alsof ze angstig is, maar mama weet niet waarom.
Mama legt haar telkens weer in bed, maar nu zonder aandacht voor de knuffel of het instoppen.
Mama laat het licht nu branden. Janneke wordt dan weer rustig. Toch blijft Janneke uit bed komen nadat mama weg is gegaan.
Een doel bepalen
De doelstelling die gekozen wordt: Janneke blijft in haar bedje liggen nadat mama haar heeft ingestopt.
Aan de slag
Alvorens een strategie te bepalen is het belangrijk om de oorzaak van Janneke haar gedrag te vinden. Er wordt vermoed dat het iets te maken heeft met zintuiglijke prikkeling.
Om te weten te komen waar Janneke last van heeft, worden de aanpassingen één voor één gedaan om zeker te weten wat een positief effect heeft.
Rekening houdend met het recent zindelijk worden:
- Ga na of Janneke ook op andere momenten van de dag op dezelfde manier “pie-pie-pie” zegt.
- Zet Janneke voor het slapengaan nog een keer op het potje.
Rekening houdend met gevoeligheid van de huid:
Ondergevoelig
- Ga na of Janneke wel blijft liggen als de deken stevig bevestigd wordt aan de matras.
- Ga na of Janneke wel blijft liggen als een zwaarder deken over haar wordt gelegd.
Overgevoelig
- Ga na of Janneke wel blijft liggen als ze een zachtere pyjama aan heeft.
- Ga na of Janneke wel blijft liggen als de lakens met wasverzachter gewassen zijn. Het is aangewezen om te observeren hoe ze reageert op de geur van de wasverzachter. Als Janneke aversief reageert op de geur kan azijn gebruikt worden. Het linnen wordt ook zachter, maar dan zonder een extra geurtje.
Rekening houdend met overgevoeligheid van het gehoor:
- Luister verschillende avonden na elkaar in de kamer van Janneke of er onopvallende geluiden zijn.
- Luister ook in de andere kamers van het huis wat een piepend of zoemend geluid zou kunnen maken, bijvoorbeeld een computer, een ijskast, een verwarmingsketel, een boiler, een strijkijzer, een televisie op stand-by, ...
- Plaats apparaten die geluid maken verder weg van de slaapkamer van Janneke.
- Verplaats het bedje van Janneke, liefst tegen de buitenmuur.
- Zet zachte muziek op in de kamer om andere geluiden te overstemmen.
| Mogelijke verklaringen | Mogelijke oplossingen | Verandering in gedrag? | Nadien |
|---|---|---|---|
| Janneke is nog niet lang zindelijk.Wanneer ze alleen is en tot rust komt, voelt ze de prikkeling van de blaas harder. | Janneke nog een keertje extra op het potje zetten. | Hoewel Janneke nog een plasje doet, blijft ze “pie-pie-pie” zeggen en komt nog steeds uit bed. | Het ritueel blijft behouden. |
| Door een ondergevoeligheid van de huid, voelt Janneke de dekens pas wanneer ze stevig aangedrukt zijn. | De deken stevig aan de matras bevestigen zodat ze deze niet zelf kan losmaken. En/of Een zwaarder deken gebruiken. | Janneke duwt de dekens weg. Janneke blijft “pie-pie-pie” zeggen en komt nog steeds uit bed. | De deken wordt niet meer vastgemaakt zodat Janneke weer vrij kan bewegen. De zwaardere deken wordt terug vervangen. |
| Door een overgevoeligheid van de huid, voelt Janneke de naden, etiketjes en wrijving van de stof is veel intenser. | Een zachtere pyjama aandoen. En/of Lakens wassen met wasverzachter (of azijn). | Janneke woelt minder in haar bedje. De zachtere pyjama hindert haar minder in haar slaap, maar bij het slapengaan blijft ze “pie-pie-pie” zeggen en komt ze nog steeds uit haar bed. | Er wordt meer aandacht besteed aan zachtere kleding en lakens. |
| Door een overgevoeligheid van het gehoor, hoort Janneke het zachte piep-geluid van de televisie die in de kamer van mama en papa op stand-by staat. | Het bed van Janneke en de televisie worden zo ver mogelijk uit elkaar gezet. En/of De televisie wordt steeds volledig uitgeschakeld. | Janneke blijft “pie-pie-pie” zeggen en komt nog steeds uit haar bedje. | Voor de inrichting van beide kamers hoeft geen rekening gehouden worden met het geluid van de televisie op stand-by. |
| Door een overgevoeligheid van het gehoor, hoort Janneke het zachte geluid van de ijskast die op de benedenverdieping net onder haar bedje staat. | Het bedje van Janneke wordt verplaatst, verder weg van de plaats van de ijskast. | Sommige avonden blijft Janneke rustig in haar bedje en slaapt vlot in. Andere avonden komt ze uit bed en zegt nog steeds “pie-pie-pie”. Vooral de dinsdag- en donderdagavond. | Het geluid van de ijskast had blijkbaar invloed. Daarom blijft het bedje op de nieuwe plaats. Er wordt verder gezocht of er nog apparaten zijn die vooral op dinsdag- en donderdagavond storend zouden kunnen zijn. |
| Door een overgevoeligheid van het gehoor, hoort Janneke het zachte geluid van de laptop waarop papa op dinsdag en donderdag avondwerk doet in het bureau (naast de keuken). | Papa werkt ’s avonds verder in de woonkamer aan de andere kant van het huis. En/of Papa organiseert zich anders zodat hij geen avondwerk meer doet. En/of Er wordt in of naast de kamer van Janneke een zacht muziekje opgezet. | Janneke komt op die avonden nog steeds uit bed en zegt nog steeds “pie-pie-pie”. Janneke blijft rustig en slaapt vlot in. Janneke blijft rustig en slaapt vlot in. | Wanneer het kan werkt papa niet meer ’s avonds. En/of Wanneer ’s avonds de laptop toch noch opstaat, kan mama of papa met Janneke gaan kijken en vertellen dat dit de ‘piep-piep’ is. En/of De zachte muziek wordt een deel van het slaapritueel. |
En daarna…
Nu de gevoeligheid van de huid en van het gehoor vastgesteld werd, kan ook in andere situaties nagegaan worden of Janneke hiervan last heeft. Er kan dan gezocht worden naar oplossingen zoals, oordopjes, eigen muziek via een hoofdtelefoon met oordopjes, andere kleding ...
Opmerking
Het uitgewerkte voorbeeld is gebaseerd op een reële situatie. Het heeft maanden geduurd vooraleer de oorzaken van het probleem gevonden werd. We willen u er dan ook op wijzen dat de periode van observeren en uitproberen lang kan duren.