Leren

Vaardigheden aanleren

Om langdurige gedragsveranderingen te bekomen, dient er ook alternatief gedrag aangeleerd te worden. De ontwikkeling van nieuwe vaardigheden stimuleren zodat je kind zich weet te redden in zijn omgeving en zijn behoeften kan communiceren is een belangrijke pijler in de aanpak van gedragsproblemen.

Meer lezen: Zich uitdrukken en In stappen werken.

Worden de gedragsproblemen veroorzaakt doordat het kind een bepaalde handeling niet zelfstandig kan uitvoeren, dan kan je het leerproces in haalbare en begrijpelijke stappen opdelen.

Meer lezen: Zelfstandig worden.

Regels en gevolgen invoeren

Het is belangrijk dat er binnen het gezin grenzen zijn. Grenzen worden gesteld wanneer de ouders tegen het kind zeggen "niet doen!", "pas op!", "afblijven!" enzovoort. Het zijn uitspraken waarmee we het kind de wereld op een veilige manier laten ontdekken.

Als je denkt dat uw kind niet weet welk gedrag wel en niet kan, kan je dat met enkele simpele regels duidelijk maken. Blijf niet enkel stilstaan bij wat je niet wil, maar schenk ook voldoende aandacht aan wat je wel wil.

Enkele aandachtpunten bij het opstellen van regels:

  • Is de regel nodig?
  • Is de regel simpel genoeg?
  • Is de regel rechtvaardig?
  • Begrijpt het kind de regel?
  • Weet het kind wat de gevolgen zijn wanneer de regel niet opgevolgd wordt?
  • Kan je de regel consequent toepassen?

Voor een kind met autisme kan je regels visualiseren met pictogrammen of foto’s.

Belonen

De algemene regel zegt dat beloond gedrag wordt herhaald. Om effect te hebben, moet je dus weten wat belonend is voor je kind. Dat kan heel individueel zijn; wat voor het ene kind een beloning is, kan voor een ander kind onaangenaam overkomen.

Belonen van aanvaardbaar of goed gedrag is belangrijk. Soms merken we het niet op of reageren we niet. Op zich is dat niet zo erg, maar het wordt wel een probleem indien het kind op probleemgedrag overschakelt omdat niet werd gereageerd of het doel niet werd bereikt.

Voorbeeld

Jan wil graag kaas op zijn boterham. Hij kijkt naar de koelkast en lacht. Hij wijst naar de koelkast, maar zegt niks. Hij trekt even aan de mouw van zijn zus. Niemand aan tafel merkt iets op. Plots slaat Jan heel hard op de tafel en begint ook te krijsen. Iedereen heeft plots aandacht en men zoekt wat Jan wil hebben.

Jan kan hieruit leren dat hij met slaan op tafel en krijsen zijn doel bereikt. Uiteraard is het niet altijd makkelijk of haalbaar om positief gedrag op te merken en te belonen. Om te voorkomen dat een kind zoals Jan probleemgedrag ontwikkelt om zijn doel te bereiken, kan je het best preventieve strategieën gebruiken.

Meer lezen: Hoe je kind belonen?

Belonen met tokens

Een beloningssysteem met tokens is een bijzondere vorm van belonen. Voor goed of gewenst gedrag krijgt het kind een token. Dat kan allerlei zijn: een sticker, een kaartje, een punt of een ander symbool. De tokens kunnen omgeruild worden voor de echte beloning.

Enkele richtlijnen voor het gebruik van tokens:

  • Het kind moet begrijpen dat de tokens symbool staan voor de echte beloning.
  • Het kind moet kunnen wachten op de echte beloning. Het gewenste gedrag of de verwachting moet heel concreet gemaakt worden. Vage omschrijvingen zoals 'goed je best doen op school' moeten absoluut vermeden worden. 
  • Visualiseer concreet hoeveel token je kind moet verdienen voor de beloning volgt.